Έχει τύχει ποτέ να επισκεφθείτε έναν γιατρό και να νιώσετε πως δεν σας παρακολουθεί; Έχει τύχει να αρχίσετε να του λέτε το πρόβλημά σας, κι εκείνος ξαφνικά να σας διακόπτει για να σας κάνει μία σειρά ερωτήσεων, όπως: πονάτε στο στήθος, αναπνέετε με δυσκολία, κάνετε πυρετό, βήχετε, και άλλες παρόμοιες; Έχει τύχει ποτέ να νιώσετε ότι ο γιατρός δεν σας έδωσε την απαιτούμενη σημασία, κι έτσι φύγατε από το ιατρείο του με το αίσθημα ότι δεν κατάλαβε το λόγο για τον οποίον τον επισκεφθήκατε;

Σαν ιατρός στα Επείγοντα, έχω δει πάρα πολλούς ασθενείς να αισθάνονται όλο και μεγαλύτερη απόγνωση και απογοήτευση, επειδή νιώθουν πως δεν μπορούν να ελέγξουν την κατάσταση. Σαν φροντιστής, έχω βιώσει τις συνέπειες από πρώτο χέρι. 

Η μητέρα μου, Sandy, ήταν Ψυχολόγος σε ένα σχολείο στο Λος Άντζελες. Όταν ήμουν στο δεύτερο έτος στην Ιατρική Σχολή, άρχισε να διαμαρτύρεται για έναν επίμονο βήχα και για μία συνεχή εξάντληση. Οι γιατροί της, για έξι μήνες, τη διαβεβαίωναν πως είχε αρπάξει κάποια ίωση πιθανότατα από κανένα παιδί στο σχολείο ‒ αν και δεν είχε αρρωστήσει ποτέ ξανά έτσι. Επίσης, ένιωθε αφόρητους πόνους σε όλο της το σώμα και καταλάβαινε πως κάτι δεν πήγαινε καλά. Μετά από ένα χρόνο, διαγνώστηκε με καρκίνο του μαστού, ο οποίος είχε κάνει μετάσταση. Ήταν μόλις 48 ετών.

Όλο το διάστημα που ήταν άρρωστη, ήξερε πως συνέβαινε κάτι πιο σοβαρό, απλά δεν γνώριζε πώς να κάνει τους γιατρούς να δείξουν την ανάλογη προσοχή στις ανησυχίες της. Και παρόλο που ήταν ένα πολύ μορφωμένο άτομο, κι αν και ήμουν φοιτήτρια Ιατρικής και ήξερα πέντε πράγματα παραπάνω για την υγειονομική περίθαλψη, ένιωθα πραγματικά ανίκανη να τη βοηθήσω, ανήμπορη μπροστά στους γιατρούς της που απλά έδειχναν να μην ακούνε, και αδύναμη μπροστά σε αυτό το τεράστιο Σύστημα Υγείας.

Σήμερα, όλοι μιλούν για την «ενδυνάμωση του ασθενούς», και πράγματι είναι κάτι πολύ σημαντικό, αλλά τότε δεν είχαμε τα εργαλεία για να το επιτύχουμε, ώστε να λάβει τη θεραπεία και τη φροντίδα που χρειαζόταν. Ωστόσο, όπως ανακάλυψα μέσα από όλη αυτήν τη διαδικασία, δεν είναι η αναζήτηση πληροφοριών στο Διαδίκτυο που ενδυναμώνει έναν πάσχοντα ή το να θέτει πολλά ερωτήματα. Πρόκειται για κάτι ακόμα πιο θεμελιώδες. 

Παίρνει κανείς τον έλεγχο της κατάστασης όταν καταφέρει να κάνει το γιατρό να τον ακούσει. Έτσι γίνεται πραγματικά ισχυρός ο ασθενής, και τελικά βοηθάει τον ιατρό να τον βοηθήσει με τη σειρά του. Πιθανότατα θα αναρωτηθείτε: «Μα, δεν είναι λίγο ανάποδο όλο αυτό; Οι γιατροί δεν είναι εκείνοι που θα έπρεπε να παίρνουν την πρωτοβουλία να βοηθάνε;» Εννοείται. Και οι γιατροί που ξέρω σίγουρα έχουν τις καλύτερες προθέσεις. Αλλά, δυστυχώς, βρίσκονται κάτω από τόση πίεση από το Σύστημα Περίθαλψης, που καταλήγουν να ασκούν το λειτούργημά τους κάνοντας απλά ερωτήσεις που απαντώνται με ένα «ναι» ή ένα «όχι» αντί να ακούνε τους ασθενείς.

Αλλά αυτό έχει πολύ σοβαρές συνέπειες: μελέτες δείχνουν ότι το 80% των διαγνώσεων μπορεί να γίνονται μονάχα από όσα έχει να πει ο ασθενής, και, παρ’ όλα αυτά, το ότι δεν ακούει ο ιατρός ενδέχεται να οδηγήσει σε λανθασμένη διάγνωση, και άρα σε μοιραίες συνέπειες. Γι’ αυτό και είναι πολύ βασικό να διατυπώνετε τις ανησυχίες σας, και πριν από αυτό να βεβαιώνεστε πως ο επιστήμονας που έχετε απέναντί σας έχει ακούσει όλα όσα θέλατε να πείτε. 

Σας παραθέτω 6 συμβουλές για να καταφέρετε να σας ακούσει ο γιατρός σας:

1: Να απαντάτε πρώτα στις πιεστικές ερωτήσεις του. Πολλοί γιατροί είναι τόσο συνηθισμένοι στο να βασίζονται σε μία λίστα από ερωτήσεις, που πρέπει να τις κάνουν πριν προχωρήσουν. Βοηθήστε τους, λοιπόν, απαντώντας τες. Εάν ο γιατρός σάς ζητήσει να του περιγράψετε πού νιώθετε πόνο στο στήθος, περιγράψτε το («είναι στη μέση του στήθους μου, ακριβώς εδώ»). Αν θέλει να μάθει τι φάρμακο πήρατε για να ανακουφιστείτε, πείτε του («Πήρα μια ασπιρίνη. Δεν με βοήθησε»).

2: Μόλις απαντήσετε στην ερώτηση, στη συνέχεια πείτε με το δικό σας τρόπο αυτό που θέλετε. Εάν ο γιατρός σας επιμένει να κάνει ερωτήσεις που θέλουν πολύ συγκεκριμένη απάντηση, πείτε στο τέλος με το δικό σας τρόπο αυτό που θέλετε («είναι στη μέση του στήθους μου, ακριβώς εδώ, και άρχισε όταν κατέβαλα μεγάλη προσπάθεια απόψε για να κολυμπήσω»).

Να σκέφτεστε σαν να σας ρωτάνε «πώς» και «γιατί» αντί για «ναι/όχι», κι έπειτα να προσθέτετε τη δική σας απάντηση. Επίσης, να βεβαιώνεστε ότι ο γιατρός σημειώνει κάθε τι που λέτε, και να προσέχετε εάν στη συνέχεια σας κάνει περισσότερες ερωτήσεις.

3: Ρωτήστε ό,τι θέλετε. Αν δεν καταλαβαίνετε πώς ένα συγκεκριμένο ερώτημα σχετίζεται με την κατάστασή σας, ρωτήστε. Μπορεί να παραξενευτείτε διαπιστώνοντας πως ακόμα και ο ίδιος ο γιατρός δεν γνωρίζει γιατί το έθεσε, και πως προφανώς το έκανε από συνήθεια. Από την άλλη, ίσως διαπιστώσετε πως κάτι που θεωρούσατε άσχετο πιθανότατα να είναι πολύ σημαντικό και να πρέπει να μιλήσετε γι’ αυτό.

4: Να διακόπτετε όταν σας διακόπτουν. Εάν ο γιατρός σας σάς διακόπτει όταν προσπαθείτε να του εξηγήσετε και να του δώσετε μία πλήρη απάντηση, μη διστάζετε να τον διακόπτετε κι εσείς. Κάντε σαν να συνομιλείτε, ακόμα κι αν νιώθετε πως στην ουσία σάς ανακρίνει. Για παράδειγμα, αν σας ρωτήσει «πότε ξεκίνησε ο πονοκέφαλος», αντί να απαντήσετε «στις δέκα το πρωί», πείτε πώς ξεκίνησε ο πόνος. «Ξύπνησα το πρωί και ήμουν μια χαρά, και μόλις άρχισα να περπατάω για να πάω στη δουλειά, ο πόνος ήρθε εντελώς ξαφνικά, σαν μια σουβλιά.»

Με το να διακόπτετε, σιγουρεύετε το ότι θα ακουστεί ολόκληρη η απάντησή σας και όχι μόνο το μέρος που ο γιατρός θέλει να ακούσει.

5: Εστιάστε σε αυτό που σας ανησυχεί. Αν έχετε την αίσθηση ότι δεν δίνεται η απαραίτητη προσοχή σε ό,τι σας ανησυχεί, μπορείτε κάλλιστα να πείτε στο γιατρό: «Με συγχωρείτε, αλλά, αν και προσπάθησα να απαντήσω σε όλες σας τις ερωτήσεις, μήπως θα μπορούσατε, σας παρακαλώ, να μου εξηγήσετε γιατί νιώθω τόσο κουρασμένος και δίχως αναπνοή τις τελευταίες δύο εβδομάδες;». Και ούτω καθεξής.

Σε αυτό το σημείο μπορείτε να κατευθύνετε εσείς τη συζήτηση. Πρόκειται για το σώμα σας και είναι καθήκον σας να κάνετε ό,τι χρειάζεται, προκειμένου να γίνει απολύτως κατανοητό το πρόβλημά σας, κι έτσι να πάρετε τις απαντήσεις που θέλετε.

6: Να είστε ευγενικοί και να δείχνετε σεβασμό. Ο γιατρός σας είναι ένας επαγγελματίας, και προφανώς θέλει να κάνει το καλύτερο για εσάς. Επειδή, λοιπόν, πρέπει να ακουστούν όλα όσα έχετε να πείτε, βεβαιωθείτε ότι εκφράζεστε όσο το δυνατόν πιο ήρεμα, ευγενικά και με σεβασμό. Αυτό θα βοηθήσει ώστε να δημιουργηθεί μία γερή σχέση ανάμεσα σε εσάς και σε εκείνον, κάτι που είναι πάρα πολύ σημαντικό και αναγκαίο για τη συμμαχία που θα κάνετε.

Πιθανότατα να είστε αρκετά δυσαρεστημένοι και απογοητευμένοι από την προσέγγιση των ιατρών, αλλά είναι στο χέρι σας να πάρετε τον έλεγχο. Δοκιμάστε αυτές τις συμβουλές στην επόμενη επίσκεψή σας, έτσι ώστε να διεκδικήσετε το δικαίωμά σας σε μία σωστή περίθαλψη.