Τρία χρόνια στην Ιατρική Σχολή, έχω δει αρκετούς ιατρούς να παραπονιούνται επανειλημμένα σχετικά με την τάση που υπάρχει στις μέρες μας για την απόλυτη «υποταγή» στις απαιτήσεις των ασθενών με σκοπό την ικανοποίησή τους.

Στην κλινική όπου είμαι, μία φωτοτυπία του άρθρου του Δρ William Sonnenberg «Η Ικανοποίηση των Ασθενών είναι Υπερεκτιμημένη» κρέμεται στην πόρτα, προκειμένου να υπενθυμίζει στους επιμελητές, στους ειδικευόμενους και στους φοιτητές την άδικη πίεση που ασκείται πάνω τους για να κρατάνε τους πάσχοντες ευχαριστημένους παρά τις παράλογες απαιτήσεις τους, όπως το να τους γράψουν αντιβιοτικά, ιατρικές εξετάσεις, αλλά και πολύ πιο σοβαρά φάρμακα όταν αυτά δεν είναι απαραίτητα.

Κι όμως, σκοπός δεν είναι να ενδίδει κανείς σε αυτό που απαιτεί ο ασθενής, αλλά ούτε και το να του πετάει ένα ξερό όχι, κι έτσι να χάνει την εμπιστοσύνη του. Υπάρχει κι ένα άλλο μονοπάτι, ενδεχομένως πολύ πιο δύσκολο, πιο χρονοβόρο και που αποτελεί ιδιαίτερη πρόκληση τόσο για τους φοιτητές όσο και για τους ιατρούς, το οποίο μπορεί να οδηγήσει σε κάτι θετικό, και δεν είναι άλλο από μία καλύτερη επικοινωνία ανάμεσα στους δύο.

Δεδομένου, λοιπόν, ότι ο ρόλος του ιατρού δεν είναι μόνο να κρίνει τι είναι καλό για τον πάσχοντα, αλλά και να τον βοηθάει στο να μάθει να βρίσκει τις σωστές πληροφορίες που χρειάζεται, να τον εκπαιδεύει σε ό,τι αφορά στο πρόβλημα της υγείας του, αλλά και να αναπτύσσει μαζί του μία σχέση εμπιστοσύνης, εάν ακολουθούνται όλα αυτά, υπάρχει η πιθανότητα να γίνονται κάθε φορά κατανοητοί οι λόγοι που επιλέγονται ή όχι κάποιες θεραπείες, και άρα να επιτυγχάνεται το καλύτερο θεραπευτικό αποτέλεσμα, που τελικά είναι και το ζητούμενο όλων.

«Θα πρέπει να προσπαθούμε να είμαστε ευγενικοί με τους ασθενείς μας και να αφιερώνουμε τον απαιτούμενο χρόνο για να τους καταλάβουμε, επιχειρώντας ταυτόχρονα να μην ενδίδουμε σε αυτές τις άσκοπες πιέσεις και να κάνουμε αυτό που είναι σωστό. Μερικές φορές θα πρέπει να λέμε “όχι”, και οι υπεύθυνοι στο χώρο της Υγείας χρειάζεται να το καταλάβουν αυτό» συνεχίζει στο ίδιο άρθρο ο Δρ Sonnenberg.

Επομένως, οι ίδιοι οι ιατροί θα πρέπει να κατανοήσουν ότι δεν υπάρχει μονάχα ένας τρόπος για να πει κανείς όχι. Κι άλλωστε, το να πάει κάποιος ενάντια στις επιθυμίες του ανθρώπου που έχει απέναντί του δεν σημαίνει αναγκαστικά ότι θα οδηγηθεί η κατάσταση σε ένα αδιέξοδο.

Είναι καιρός να συνειδητοποιήσουμε πως η ικανοποίηση των πασχόντων συνδέεται με πολλές άλλες δεξιότητες που θα έπρεπε ένας ιατρός να έχει και όχι μονάχα με το πόσο εύκολα συνταγογραφεί. Εξαρτάται από την ικανότητα της επικοινωνίας, το πόσο χρόνο αφιερώνει στο άτομο που εξετάζει, καθώς και από τις εξηγήσεις που δίνει είτε για τις αιτίες που προκαλούν τον πόνο, είτε γύρω από την ασθένεια, είτε για τη θεραπευτική αγωγή που θα ακολουθηθεί.

Και πράγματι έχει αποδειχθεί ότι οι ασθενείς είναι περισσότερο ευχαριστημένοι και πλήρως συμμορφωμένοι με τη θεραπεία τους όταν ο επαγγελματίας υγείας δείχνει ενσυναίσθηση, ενώ όσο καλύτερη είναι η επικοινωνία, τόσο καλύτερα και τα αποτελέσματα που προκύπτουν σε ό,τι αφορά στην υγεία του ατόμου.

Άρα, η πίεση που ασκείται αυτήν τη στιγμή στους ιατρούς δεν θα πρέπει να θεωρηθεί σαν κάτι  «λανθασμένο», αλλά σαν ένα κίνητρο, για να επικεντρωθούν και σε κάποιες άλλες δεξιότητες και χαρακτηριστικά –ιδίως τώρα που το σύστημα υγειονομικής περίθαλψης «νοσεί»– που ενδεχομένως να μην τα έχουν αναπτύξει και τόσο πολύ.

Για παράδειγμα, η ευγένεια, ο σεβασμός και η κατανόηση είναι επίσης πολύ βασικά στοιχεία στα οποία χρειάζεται να δώσουν ιδιαίτερη έμφαση οι υπεύθυνοι στο χώρο της Υγείας, όπως και στην ενίσχυση των δεξιοτήτων επικοινωνίας των επαγγελματιών υγείας, μιας και όλα αυτά είναι εξίσου πολύ σημαντικά «όπλα» στη φαρέτρα των μελλοντικών ιατρών!

Για να βελτιωθεί, λοιπόν, ουσιαστικά η υγειονομική περίθαλψη, ας ενδυναμωθεί η σχέση ανάμεσα στους ιατρούς και στους ασθενείς, αφού οι πρώτοι είναι εκεί προκειμένου να μοιράζονται με τους δεύτερους μερικές από τις πιο προσωπικές στιγμές της ζωής, όπως είναι η ίδια η ζωή, ο θάνατος, η γέννηση, η ασθένεια και η ανάρρωση.

Είναι εκεί για να βοηθάνε τους ανθρώπους όταν εκείνοι το χρειάζονται περισσότερο. Για να συμβάλουν στην καλύτερη υγεία τους. Για να βελτιώνουν την ποιότητα της ζωής τους. Και για να κάνουν ό,τι μπορούν, έτσι ώστε να είναι υγιείς, ενημερωμένοι κι εκπαιδευμένοι γύρω από τα ζητήματα που τους αφορούν, και φυσικά ευχαριστημένοι.